ڕێکخراوی بەدیلی کۆمۆنیستی لە عێڕاق
هێزە میلیشیاکانی سەر بە حزبەکانی دەسەڵات و حکومەتی ناوەندی لە شاری کەرکووک، تەقەی ڕاستەوخۆیان ئاڕاستەی خۆپێشاندەرانی گەڕەکی (ڕەحیماوا) کرد کە زۆرینەیان کوردی زمانن، و خۆپێشاندانیان دەکرد بۆ دەربڕینی ناڕەزایەتی لەدژی داخستنی ڕێگای سەرەکی نێوان کەرکوک – هەولێر کە بارگرانی بۆ ژیانی ڕۆژانە و سەختی ئابووری بۆ هاوڵاتیان هێنابۆ ئاراوە.
ئەم کردەوە تاوانکاریـیە بووە هۆی کوژرانی (٤) خۆپێشاندەر و برینداربوونی (١٥) کەس، لە (٢)ی ئەیلوولی (٢٠٢٣). ئەمە و هەر هەمان ئەو هێزانەش هەڵساون بە هەڵمەتێکی دەستگیرکردن هەر لە گەڕەکی (ڕەحیماوا).
ئەم ڕووداوە خوێناویـیە بەدوای ئەوەدا دێت کە چەند تاقمێکی پاڵپشتکراو لەلایەن هێزە میلیشیاکانی سەر بە حیزبەکانی دەسەڵاتدار، وە بە بەشداریی ئەندامانی “هاوپەیمانی عەرەبی” و “بەرەی تورکمانی” کە هێزی سیاسی چالاکن لەو شارەدا، و بەر لە هەفتەیەک لەم ڕووداوە خوێناویـیە هەڵساوون بە دانانی خێمە لە بەردەم بارەگای پێشووی (پارتی دیموکراتی کوردستان)، بۆ ڕێگریکردن لە ڕادەستکردن و گەڕاندنەوەی بارەگاکە بۆ ئەم حزبە، کە پێشتر ئەو بارەگایە لەلایەن میلیشیاکانی (حەشدی شەعبی)یەوە دەستی بەسەرداگیراوە.
ئەم ڕووداوانە سەرلەنوێ دڵەڕاوکێ و ترسی هێناوەتەوە ئاراوە، لە ئاڵۆزبوونی قەیرانەکە و پەرەسەندنی دەمارگیریی نەتەوەیی و شەڕ و پێکدادانی قەومی، لە نێوان دانیشتوانی کوردی زمان و عەرەبی زمان و تورکمانی زمان، لەسەر بنەمای مێژوویەکی تاڵ لە ستەمی نەتەوەیی و ڕاگواستنی زۆرەملی و ڕووداوە خوێناویـیەکان و کێشمەکێشە قەومیـیەکان کە دەیان ساڵ لەم شارەدا لە ئارادابووە.
شارەکە بە تایبەتی لە ساڵی (٢٠٠٣)ەوە بۆتە گۆڕەپانی ململانێی هێزە جۆراوجۆرەکانی بۆرژوا ناسیۆنالیستی کورد و عەرەب و تورکمان، بەتایبەتی حزب و هێزە میلیشیا چەکدارە کوردی و عەرەبیـیەکان، بۆ بەرەوپێشبردنی ئەجێندا سیاسیـیەکانیان و خۆداسەپاندنیان بەسەر شارەکەدا، بە سوود وەرگرتن لە خۆشخەیاڵیی نەتەوەپەرستانە، کە ڕێگەخۆشکەری کاری سەرکوتگەرانە و توندوتیژی و تاوان بووە دژی دانیشتووانی شارەکە بە پلەی جیاواز.
پاڵنەرەکانی ڕێگریکردن لە گەڕانەوەی بارەگای ئاماژە بۆکراو، بەدەر لە ئامانجە سیاسیـیە کۆنەپەرستەکانی (پارتی دیموکراتی کوردستان) لەو شارە، تەنیا سنوردار نیـیە بە حیساباتی قازانج و زەرەری حزبە میلیشیاکانی دەسەڵاتداری عێراق و هاوبەشەکانیان لەم سیناریۆیەدا بۆ هەڵبژاردنی داهاتووی پارێزگاکان، بەپێچەوانەوە ئەم کارە و ئاڵۆزکردنی دۆخەکە بەم شێوەیە، نە بە جیا لە ستراتیژێکی هەمەلایەنەتر و پڕۆسەێکی کێشمەکێشی نێوان حزبە جۆراوجۆرە ئیسلامی و قەومیـیەکان ڕوویداوە کە چارەنووسی ئەم وڵاتەیان کۆنترۆڵ کردووە، وە نە بە جیاش لەو سیاسەت و ستراتیژیـیانە ڕوویداوە بەرامبەر عێراق، کە درێژکراوەی ناوچەیی و نێودەوڵەتیـیان هەیە.
ئەمڕۆ عێراق بە یەکێک لە سەختترین قۆناغەکانی قەیرانی کۆمەڵایەتی و سیاسی و ململانێی جیۆپۆلەتیکیدا تێدەپەڕێت کە لە ماوەی دوو دەیەی ڕابردوودا بەخۆیەوە بینیوە، و تیایدا ڕووداوەکان و قەیرانەکان بە شێوەیەکی خێرا و فرەڕەهەند ڕوودەدەن. هاوسەنگی هێز لە نێوان هێزە جۆراوجۆرەکانی بۆرژوا ئیسلامی و قەومی فەرمانڕەوا و باڵە جۆراوجۆرەکانیان ناسەقامگیرە، ئەمەش لە جەرگەی قەیرانە قووڵەکەیاندا کە لەدەستدانی متمانەی جەماوەرە بە حوکمڕانی ئەو هێزانە و سیستەمە سیاسیـیە گەندەڵە قەومی و ئیسلامیـیەکەیان لە سەرانسەری عێراقدا، و بێتوانایی تەواوی دەسەڵاتەکەشیان لەوەی کە ئاسۆیەکی ئابووری و سیاسی بخاتەبەردەست بۆ چارەسەرکردنی کێشە ئابووریـیەکانی جەماوەر و هەژاری و بێکاری، و نەبوونی خزمەتگوزاری، و کارەساتی ژینگەیی و چەندین تڕاژیدیای دیکەی جەماوەر.
هەموو ئەمانەش لە چوارچێوەی زیادبوونێکی بەرچاوی دەستێوەردانی زلهێزە ناوچەیـیەکان لە ناوخۆی عێراق و هەرێمی کوردستان ڕوودەدەن، بەتایبەتی لەلایەن ڕژێمەکانی ئێران و تورکیاوە، بەهۆی ئەو بۆشایـیەی کە گۆڕانی هاوسەنگی هێزی ناوچەیی لە بەرژەوەندی ئەم دوو وڵاتە هێناویەتە ئاراوە. لەجەرگەی ئەم دۆخە قەیراناوی و ناجێگیرەدا، ئەوەی کە تەوەرەی سەرەکی لە دیاریکردنی ڕێبازی سیاسی وڵاتەکە پێکدەهێنێت لە ئێستادا، بریتیـیە لە بەردەوام بوونی ئیسلامی سیاسی شیعە لە دەستبەسەراگرتنی کاروباری دەوڵەت و سەروەت و سامانی ئەم وڵاتە.
ئەوەی لە کەرکوک دەگوزەرێت، دابڕاو نیـیە لەم ڕۆڵە گەشەسەندووەی هێزەکانی ئیسلامی سیاسی شیعە و میلیشیا دڵسۆزەکانیان بۆ ڕژێمی ئێران، و سەرکوتگەریـیان و کۆنتڕۆڵکردنیان بەسەر ڕێڕەوی بارودۆخی عێراق و دروستکردنی قەیرانی جۆراوجۆر بەپێی پێداویستیی بەرژەوەندیـیەکانیان. سەرکوتکردنی خوێناوی خۆپێشاندانەکانی کەرکووک و وروژاندنی دەمارگیریی نەتەوەیی و هەوڵدان بۆ هەڵگیرساندنی شەڕی قەومی لەو شارەدا، شتێک نیـیە جگە لە بەردەوامی ئەو کارانەیان و ستراتیژەکەیان بۆ حوکمڕانی.
بنەمای چارەسەرکردنی پرسی نەتەوەیی شاری کەرکووک ئەوەیە کە جەماوەری شارەکە، لەناو شۆراکانیاندا ڕێکخراوبن و دەسەڵاتی شارەکە بگرنە دەست خۆیان، لەسەر بنەمای هاوکاری و تەبایی و ژیانکردنی ئاشتیـیانە لە نێوان نەتەوە و مەزهەب و ئایـینە جیاوازەکاندا، بەبێ هیچ هەڵاواردن و جیاکاریـیەک. خەباتی بەردەوام بۆ هێنانەدی بەرژەوەندیـیەکانی جەماوەری کرێکار و زەحمەتکێش و خەڵکی ستەملێکراو لەسەر بنەمایەکی چینایەتیی سەربەخۆ، بەبێ گوێدانە ئەوەی کە سەر بە چ نەتەوە، ئایـین و تائیفەیەک بن، نەک هەر ئەرکێکی بنەڕەتی کۆمۆنیستە شۆڕشگێڕەکان و پرۆلیتاریای سۆشیالیستە لەسەر ئاستی سەراسەری وڵات، بەڵکوو بنەما و گەرەنتیـیەکی دڵنیاکەریشە بۆ هێنانەدی ئاسایش و ئاشتی لە شاری کەرکووک و بەرجەستەکردنەوەی ئیرادەی سیاسی جەماوەر.
ئەمڕۆ لەجەرگەی ئەم دۆخە قەیراناویی و مەترسیدارەدا، کە تووڕەیی جەماوەری تیا هەڵکشاوە بەرامبەر بە ئەنجامدەرانی تاوانەکەی (ڕەحیماوا)، ئەرکی هەر کەسێکی ئازادیخواز و مرۆڤدۆستە لەسەر ئاستی کۆمەڵگا و بەدیاریکراویش لە شاری کەرکووک، کە هاوکاری خەڵکی بێت تا نەکێشرێـنە نێو هەستونەستی نەتەوەپەرستی و عەقڵیەتی تۆڵەسەندنەوە لە ئەندامانی نەتەوەکانی تر.
(ڕێکخراوی بەدیلی کۆمۆنیستی لە عێراق) سەرەخۆشی لە بنەماڵەی قوربانیانی ئەم تاوانە دەکات، و لە هەمان کاتیشدا بە توندی ئیدانەی پەرەپێدانی بە ئەنقەستی گرژی سیاسی دەکات لەلایەن هێزە میلیشیاکانی ئیسلامی سیاسی شیعە و ئەنجامدانیان بۆ تاوانی کوشتن و بریندارکردنی خۆپێشاندەران، و هەروەها حکومەتی ناوەندیش بە بەرپرسیار دادەنێت لە ڕادەستکردنی ئەنجامدەرانی تاوانەکە بۆ بەردەم دادگا.
ئەمە، و ڕێکخراوەکەشمان خەبات دەکات بۆ ئەوەی فەرمانڕەوایەتی و بەڕێوەبردنی شاری کەرکووک لە ڕێگەی ئەو شورا جەماوەریـیە شۆڕشگێڕەکانەوە بێت کە سەربەخۆ بن لە هەردوو حکومەتی ناوەندی و حکومەتی هەرێم.
٤ی ئەیلولی ٢٠٢٣